ସତ୍ୟଶିଖା( ପୁରୀ/କଟକ )୧୩.୧୦.୨୦୨୨: ଭୂମିକମ୍ପ ଜୋନ୍ରେ ରହିଛି ଐତିହ୍ୟ ସହର ପୁରୀ ଓ କୋଣାର୍କ। ଏଠିକାର ପ୍ରାଚୀନ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ପ୍ରତି ବିପଦର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି। ଏହି ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସହରରେ ଥିବା ଅଧିକାଂଶ କୋଠାରେ ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରତିରୋଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ। ତେଣୁ ପୁରୁଣା ଭୂମିକମ୍ପ ରେକର୍ଡକୁ ଭିତ୍ତିକରି ବିସ୍ତୃତ ସର୍ଭେ ସମେତ ପ୍ରତିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଛି। ଏଥିପାଇଁ ଭାରତୀୟ ଭୂତତ୍ତ୍ବ ସର୍ଭେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପକ୍ଷରୁ ୩ଜଣ ଭୂତତ୍ତ୍ବବିତ୍ଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଛି। ପୁରୀ, କୋଣାର୍କ ଓ ଭୁବନେଶ୍ବର ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ତ୍ରିଭୂଜକୁ ଭୂମିକମ୍ପ ବିପଦରୁ ରକ୍ଷାପାଇଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବ। ଏଥିପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗର ଅଧିକାରୀଙ୍କଠାରୁ ଭୂତତ୍ତ୍ବ ନିର୍ଦେଶାଳୟ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ମାଗିଛି। ଦ୍ବିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଜନବହୁଳ କଟକ ସହରକୁ ସେଥିରେ ସାମିଲ କରାଯିବା ପ୍ରସ୍ତାବ ରହିଛି। ଭୂକମ୍ପ ବିପଦରୁ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ୍ ଏବଂ ପାରାଦୀପ ବନ୍ଦର ମଧ୍ୟ ମୁକ୍ତ ନୁହେଁ। ଏଗୁଡିକ ୩ ନମ୍ବର ଭୂକମ୍ପ ଜୋନ୍ରେ ରହିଛି, ଅର୍ଥାତ ଏହିସବୁ ସ୍ଥାନରେ ଭୂକମ୍ପଜନିତ ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ବିପଦ ଆଶଙ୍କା ରହିଛି। ରାଜ୍ୟର ୧୬ ଜିଲା ମଧ୍ୟମ ବିପଦ ଜୋନ୍ରେ ଥିବାବେଳେ ୧୪ ଜିଲା କମ୍ ଆପଦ ଜୋନ୍ରେ ଅଛି। ଏଠାରେ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଗୁଜରାଟ ରାଜଧାନୀ ଅହମଦାବାଦ ସମେତ ରାଜ୍ୟର ଅଧିକାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ଆପଦ ଜୋନ୍ର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ୨୦୦୧ ଭୁଜ୍ରେ ସଂଘଟିତ ଭୂକମ୍ପରେ ଅହମଦାବାଦ ସହରରେ ବ୍ୟାପକ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଘଟିଥିଲା। ତେଣୁ ଓଡ଼ିଶାର ମଧ୍ୟମ ଭୂକମ୍ପ ଆପଦ ଜୋନ୍ରେ ଥିବା ଜିଲାଗୁଡିକରେ ଭୂକମ୍ପ ସଂଘଟିତ ହେଲେ ଅନୁରୂପ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଆଶଙ୍କାକୁ ଏଡାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।
ଭୂକମ୍ପକୁ ନେଇ କରାଯାଇଥିବା ବିଭାଗିକରଣରେ ସମଗ୍ର ଦେଶକୁ ଚାରିଟି ଜୋନ୍ (୧ମ, ୨ୟ, ୩ୟ ଓ ୪ର୍ଥ)ରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ଓଡ଼ିଶା ୨ ଓ ୩ ନମ୍ବର ଜୋନ୍ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଗରେ ରହିଛି। ଏହାର ଅର୍ଥ ରାଜ୍ୟର କେତେକ ଅଞ୍ଚଳ କମ୍ ଆପଦ ଥିବା ଜୋନ୍ରେ ଥିବାବେଳେ ଆଉ କିଛି ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ଆପଦ ଜୋନ୍ରେ ରହିଛି। ରାଜ୍ୟର ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ଭୂକମ୍ପ ଆପଦ (୩) ଜୋନ୍ ମଧ୍ୟରେ କଟକ, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼, ଝାରସୁଗୁଡା, ବରଗଡ଼, ସମ୍ବଲପୁର, ଦେବଗଡ଼, ଅନଗୁଳ, ଢେଙ୍କାନାଳ, ଯାଜପୁର, ଖୋର୍ଦ୍ଧା, ପୁରୀ, ଜଗତସିଂହପୁର, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, ଭଦ୍ରକ, ମୟୁରଭଞ୍ଜ ଓ ବାଲେଶ୍ୱର ରହିଛି। ସେହିଭଳି କମ୍ ଆପଦ ଥିବା ଜୋନ୍ (୨)ରେ ରାଜ୍ୟର ମାଲକାନଗିରି, କୋରାପୁଟ, ରାୟଗଡ଼ା, ଗଜପତି, ଗଞ୍ଜାମ, କନ୍ଧମାଳ, ନବରଙ୍ଗପୁର, କଳାହାଣ୍ଡି, ନୂଆପଡ଼ା, ବଲାଙ୍ଗୀର, ସୋନପୁର, ବୌଦ୍ଧ, ନୟାଗଡ଼ ଏବଂ କେନ୍ଦୁଝର ଆଦି ଜିଲା ରହିଛି। ସମୁଦାୟ ଜଗତସିଂହପୁର ଜିଲା ମଧ୍ୟମ ଆପଦ ଜୋନ୍ରେ ଆସୁଥିବାବେଳେ ଏହି ଜୋନ୍ରେ ଥିବା ଅନ୍ୟ ଜିଲାଗୁଡିକର କିଛି ଅଂଶ ମଧ୍ୟ କମ୍ ଆପଦ ଜୋନ୍ରେ ରହିଛି। ଭୁବନେଶ୍ୱର ସହିତ କଟକ, ସମ୍ବଲପୁର, ବରଗଡ଼, ଅନଗୁଳ, ପୁରୀ ଭଳି ରାଜ୍ୟର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣସହର ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଶିଳ୍ପାଞ୍ଚଳ, ପାରାଦୀପ ବନ୍ଦର ଏବଂ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ୍ ମଧ୍ୟମ ବିପଦ ସମ୍ଭାବନା ଥିବା ଜୋନ୍ରେ ରହିଛି।
୨୦୧୪ ମେ ୨୧ତାରିଖରେ ରାଜ୍ୟରେ ସଂଘଟିତ ଭୂମିକମ୍ପର ତୀବ୍ରତା ୫.୯ ରହିଥିଲା। ପୁରୀ ଓ କୋଣାର୍କ ଭୂମିକମ୍ପ ଜୋନ୍ ୨ ଓ ୩ରେ ରହିଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି। ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରବଣ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବଡ଼ଧରଣର ଭୂମିକମ୍ପର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ତେଣୁ ୨୦୧୪ ଭୂମିକମ୍ପ ତଥ୍ୟକୁ ଆଧାର କରି ଆଗୁଆ ପ୍ରତିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଚିନ୍ତା କରୁଛନ୍ତି। ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ ପରିଚାଳନା ଏବଂ ସହର ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରତିଷେଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଯିବାକୁ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ବୈଠକରେ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଛି। ପୁରୀ, କୋଣାର୍କ ଏବଂ ଭୁବନେଶ୍ବରକୁ ନେଇ ଗଠିତ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ତ୍ରିଭୁଜ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥିବା ପ୍ରାଚୀନ ଐତିହ୍ୟର ସୁରକ୍ଷାକୁ ନେଇ ସରକାର ଚିନ୍ତାରେ ପଡ଼ିଛନ୍ତି।
ଏଥିପାଇଁ ପୁରୀ ଓ କୋଣାର୍କ ଭୂମିକମ୍ପ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି, ପ୍ରଶମନ ଏବଂ ପରିଚାଳନା ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବ। ବରିଷ୍ଠ ଭୂତତ୍ତ୍ବବିତ୍ ସାୟନ୍ କାହାଳୀ, ଋତୁପ୍ରଜ୍ଞା ଚୌରାଶିଆ, ଶିଳ୍ପା ବିଟଲ୍ ଖଣ୍ଡୋଲକର୍ଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ବିଶେଷଜ୍ଞ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଛି। ଭାରତୀୟ ଭୂତତ୍ତ୍ବ ସର୍ଭେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ଅତିରିକ୍ତ ମହାନିର୍ଦେଶକ ଅପରାଜିତା ଦତ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗକୁ ଲେଖିଥିବା ଚିଠିରେ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି। ଏହାଛଡ଼ା ରାଜ୍ୟ ଭୂତତ୍ତ୍ବ ନିର୍ଦେଶକ ଏଥିନେଇ ରାଜ୍ୟ ରାଜସ୍ବ ଓ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପରିଚାଳନା ସଚିବଙ୍କୁ ଚିଠି ଲେଖି ପୁରୀ ଓ କୋଣାର୍କ ଐତିହ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏଭଳି ସର୍ଭେ ସମେତ ପ୍ରତିଷେଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଥିବା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୨୪ ଜୁଲାଇ ପହିଲା ସୁଦ୍ଧା ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ତ୍ରିଭୁଜ ଅଞ୍ଚଳର ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରବଣ ନକ୍ସା ଓ ପ୍ରତିରୋଧକ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବ। ଏଥିପାଇଁ ଆଉକିଛି ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ବ ଦିଆଯାଇଛି।
ବିସ୍ତୃତ ସର୍ଭେ ରିପୋର୍ଟକୁ ଭିତ୍ତିକରି ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ଅନୁମୋଦନ ଯୋଜନାରେ ବହୁତଳ ବିଶିଷ୍ଟ କୋଠା ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ କେତେକ କଠୋର ସର୍ତ୍ତ ରଖାଯିବା ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ବିଗତ ୫୦ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପୁରୀ ଓ କୋଣାର୍କ ସମେତ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପ ତୀବ୍ରତା ଏବଂ କ୍ଷୟକ୍ଷତିକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ପ୍ରତିଷେଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ବିଭାଗୀୟ ଉଚ୍ଚ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଚିନ୍ତା କରୁଛନ୍ତି। ପୁରୀ, କୋଣାର୍କ ଏବଂ ଭୁବନେଶ୍ବରରେ ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ ଐତିହ୍ୟ ରହିଥିବାରୁ ଭୂମିକମ୍ପରେ ସେଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେବା ଆଶଙ୍କା ରହିଛି। ତେଣୁ ପୁରୀର ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର, କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ଏବଂ ଭୁବନେଶ୍ବରର ଶ୍ରୀଲିଙ୍ଗରାଜ ମନ୍ଦିର ସମେତ ଅନ୍ୟ କୀର୍ତ୍ତିରାଜିଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରତିଷେଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯିବ।
