ସତ୍ୟଶିଖା(ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ )୨୨.୧୦ .୨୦୨୧: ଜେଲ୍ରେ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଅପେକ୍ଷାରେ ଥିବା କଏଦୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୬୨.୨ ପ୍ରତିଶତ ଅତିକମ୍ରେ ଗୋଟିଏ ମାନସିକ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଥିବାବେଳେ ୭୫ ପ୍ରତିଶତ ସେମାନଙ୍କ ବୌଦ୍ଧିକ ଶକ୍ତି ହରାଇଥିବା ଏକ ଷ୍ଟଡିରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି । ଏକ ଜାତୀୟ ଆଇନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଦ୍ୱାରା ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଅପେକ୍ଷାରେ ଥିବା ୮୮ କଏଦୀଙ୍କ ସାକ୍ଷାତ୍କାର ଆଧାରରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରିପୋର୍ଟରେ ଏହା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଅପେକ୍ଷାରେ ଥିବା କଏଦୀଙ୍କ ବନ୍ଦୀ ଜୀବନ ଏବଂ ମାନସିକ ରୋଗ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ବନ୍ଧ ଥିବା ଏହି ଷ୍ଟଡିରେ କୁହାଯାଇଛି ।
ସାମୂଦାୟିକ ଲୋକସଂଖ୍ୟା ତୁଳନାରେ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଅପେକ୍ଷାରେ ଥିବା କଏଦୀଙ୍କ ମାନସିକ ରୋଗ ବହୁତ ଅଧିକ ବୋଲି ଷ୍ଟଡିରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି । ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷର ରିସର୍ଚ୍ଚ ପରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିବା ‘ଡେଥ୍ଓର୍ଦି: ଏ ମେଣ୍ଟାଲ୍ ହେଲ୍ଥ ପର୍ସପେକ୍ଟିଭ୍ ଅଫ୍ ଦି ଡେଥ୍ ପେନାଲ୍ଟି’ ଶୀର୍ଷକ ଷ୍ଟଡିରୁ ଏହି ତଥ୍ୟ ଜଣାପଡ଼ିଛି । ମୃତ୍ୟୁ ଦଣ୍ଡାଦେଶ ପ୍ରଦାନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏତେ ଔପଚାରିକ ହୋଇପଡ଼ିଛି ଯେ ଏପରି ଅକ୍ଷମତାର ପରୀକ୍ଷଣ କିମ୍ବା ମୂଲ୍ୟାୟନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ସମୟର ଅଭାବ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ବୋଲି ଷ୍ଟଡି ପେପର୍ର ପ୍ରମୁଖ ଲେଖିକା ମୈତ୍ରେୟୀ ମିଶ୍ର କହିଛନ୍ତି । ମାନସିକ ରୋଗ କିମ୍ବା ବୌଦ୍ଧିକ ଶକ୍ତି ହରାଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ କୌଣସି ଦେଶ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ନଦେବାକୁ ୨୦୨୦ ଡିସେମ୍ବରର ୟୁଏନ୍ ଜେନେରାଲ୍ ଆସେମ୍ବ୍ଲି ରିଜୋଲ୍ୟୁସନ୍ରେ ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଥିବା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ଏହି ୮୮ କଏଦୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୯ ଜଣଙ୍କ ମାମଲାରେ ସେମାନଙ୍କ ଅକ୍ଷମତା କୋର୍ଟଙ୍କ ନଜରକୁ ଅଣାଯାଇ ନାହିଁ ।
ଏହି ୯ ଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୩ ଜଣଙ୍କ କ୍ଷମା ଆବେଦନକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଅଗ୍ରାହ୍ୟ ମଧ୍ୟ କରିଦେଇଛନ୍ତି ବୋଲି ମୈତ୍ରେୟୀ କହିଛନ୍ତି । ସେ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି, କଏଦୀଙ୍କ ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ୱିକ ମୂଲ୍ୟାୟନ କରିବା କ୍ଷମତା ବିଚାରପତିଙ୍କର ରହିଛି । ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ପାଇନଥିବା ୬୦ ପ୍ରତିଶତ କଏଦୀ ସାମାଜିକ ବାସନ୍ଦ କାରଣରୁ ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ୱିକ ଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ ହେଉଛନ୍ତି ବୋଲି ଷ୍ଟଡିରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି । ମାନସିକ ରୋଗ କାରଣରୁ ଦୋଷମୁକ୍ତ କିମ୍ବା ଦଣ୍ଡରେ ହ୍ରାସ ହୋଇଥିବାର ଗୋଟିଏ ବି ମାମଲାର ଉଦାହରଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିନାହିଁ ।
ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ବେଳେ ସୁଧାର, ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ପରିସ୍ଥିତି କିମ୍ବା ଯୁବ ବୟସକୁ ଭିତ୍ତିକରି ମୃତ୍ୟୁ ଦଣ୍ଡାଦେଶ ଶୁଣାଯାଇଥାଏ । ମାତ୍ର ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ମାନସିକ ରୋଗ କିମ୍ବା ବୌଦ୍ଧିକ ଶକ୍ତି ହରାଇବାକୁ ଆଧାର ରୂପେ ଦେଖାଯାଇନଥାଏ ବୋଲି ମୈତ୍ରେୟୀ କହିଛନ୍ତି । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଶାରୀରିକ ରୋଗ ହେଉ କି ମାନସିକ ରୋଗ, ଜେଲ୍ରେ ଥିବା କଏଦୀଙ୍କର ସର୍ବଦା ଯତ୍ନ ନିଆଯିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଭାରତୀୟ ପୁଲିସ ସେବାର ଜଣେ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଅଧିକାରୀ ବିଏଲ୍ ଭୋରା କହିଛନ୍ତି । ସେ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଫିଟ୍ ଥିଲେ ହିଁ ତାଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଶୁଣାଇବା ଉଚିତ ।
