ସତ୍ୟଶିଖା (ଭୁବନେଶ୍ୱର) ୧୫.୧୨.୨୦୨୦ : ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର ପାଇଁ ସରକାର ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି । ବିଭିନ୍ନ ସ୍ବେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଏଥିପାଇଁ କାମ କରୁଛନ୍ତି । ତଥାପି ଶିଶୁ ଓ ନାବାଳକ-ନାବାଳିକାଙ୍କ ନିଖୋଜ ସଂଖ୍ୟା କମିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି । ପରିସଂଖ୍ୟାନ କହୁଛି ହାରାହାରି ପ୍ରତି ୮ ମିନିଟ୍ରେ ଭାରତରେ ଜଣେ ଶିଶୁ ନିଖୋଜ ହେଉଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ଦିନକୁ ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହାରାହାରି ୧୫ । ସରକାର ସଚେତନତା ପାଇଁ ‘ପରୀ ରଥ’ ବୁଲାଇଥିବାବେଳେ ‘ମୋ ସାଥୀ ଆପ୍’ ଓ ‘ଅପରେସନ୍ ମୁସ୍କାନ’ ଭଳି ବହୁ ଅଭିଯାନ କରିଛନ୍ତି । ତେବେ ଏହି ଅଭିଯାନକୁ ଆଶାନୁରୂପ ସଫଳତା ମିଳିପାରୁ ନାହିଁ । ସେଥିଯୋଗୁଁ ଦିନକୁ ଦିନ ନିଖୋଜଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି ।
ରାଜ୍ୟରେ ସମନ୍ବିତ ଶିଶୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନା( ଆଇସିପିଏସ୍) ଲାଗୁ କରାଯାଇଛି । ପ୍ରତି ଜିଲାରେ ସ୍ପେଶାଲ ଜୁଭେନାଲ ପୁଲିସ ୟୁନିଟ୍, ଚାଇଲ୍ଡ ୱେଲଫେୟାର କମିଟି, ଜିଲାସ୍ତରୀୟ ଶିଶୁ ସୁରକ୍ଷା ୟୁନିଟ୍ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ୩୦ ଜିଲାରେ ଚାଇଲ୍ଡ ଲାଇନ୍ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି । ଏଥିପାଇଁ ୧୦୯୮ ସହାୟତା ନମ୍ବର ଜାରି କରାଯାଇଛି । ସରକାରଙ୍କର ଏକାଧିକ ଯୋଜନା ଓ ଅଭିଯାନ ଚାଲିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶିଶୁ ନିଖୋଜ ସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ଆସିପାରୁନି । ବିଡ଼ମ୍ବନା ହେଉଛି ଚୋରି ମାମଲାର ତଦନ୍ତ କି ନେତା-ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସୁରକ୍ଷାକୁ ପୁଲିସ ଯେତେ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଇଥାଏ, ଅନୁରୂପ ଗୁରୁତ୍ବ ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କୁ ଖୋଜିବାରେ ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ । ସବୁଠାରୁ ସ୍ପର୍ଶକାତର ହେଉଛି ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ହାରାହାରି ୩୦% ଶିଶୁଙ୍କୁ ଖୋଜି ବାହାର କରାଯାଏ, ମାତ୍ର ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ଖୋଜଖବର ମିଳେ ନାହିଁ । ଏଇଥିପାଇଁ ଉଠେ ଅଙ୍ଗ ତସ୍କରୀ, ଦେହ ବ୍ୟବସାୟ, ଶିଶୁ ଚାଲାଣ ଭଳି ଗୁରୁତର ପ୍ରସଙ୍ଗ ।
ଓଡ଼ିଶାରୁ ପ୍ରାୟ ୨୭୦୦୦ ଶିଶୁ ନିଖୋଜ ହୋଇଛନ୍ତି । ତଥ୍ୟ କହୁଛି ୨୦୧୫ରେ ୪୫୮୮ ଶିଶୁ ନିଖୋଜ ହୋଇଥିଲେ । ୨୦୧୬ରେ ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୫୭୯୧ ଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ୨୦୧୭ରେ ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ି ପହଞ୍ଚି ଯାଇଥିଲା ୭୪୪୬ରେ । ୨୦୧୮ରେ ୩୪୯୧ ଓ ୨୦୧୯ରେ ୫୫୦୩ଜଣ ଶିଶୁ ନିଖୋଜ ହୋଇଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଶାରୁ ।
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ୨୦୧୮ରେ ୩୧.୭% ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କୁ ଠାବ କରାଯାଇଥିବାବେଳେ ୨୦୧୯ରେ ଠାବ ହୋଇଥିବା ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୨୭.୧୪% । ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଶିଶୁମାନେ ନିଖୋଜ ହେଉଛନ୍ତି କେମିତି ? ସେମାନେ କେମିତି ଉଭାନ ହୋଇ ଯାଉଛନ୍ତି ? ଚାଇଲ୍ଡ ଲାଇନ ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୭୧% ହେଉଛନ୍ତି ୬ରୁ ୧୮ ବର୍ଷ। ସେହିପରି ୨୫% ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କ ବୟସ ହେଉଛି ୧ ବର୍ଷରୁ ୫ ବର୍ଷ । ସେହିପରି ନିଖୋଜ ହେଉଥିବା ଶିଶୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୨୭% ହେଉଛନ୍ତି ବାଳିକା ଓ ୭୧% ବାଳକ ।
ଶିଶୁ ଅପହରଣକୁ ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡବିଧି ସଂହିତାରେ ଗୁରୁତର ଅପରାଧ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଛି । ଧାରା ୩୬୩ରେ ଏଥିପାଇଁ ୭ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ୍ ଓ ଆର୍ଥିକ ଦଣ୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ଏପରିକି ଶିଶୁ ବା ନାବାଳକ ଓ ନାବାଳିକାଙ୍କୁ ବିକ୍ରି ଅଭିଯୋଗରେ ଅଭିଯୁକ୍ତ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେଲେ ୧୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ୍ ଦଣ୍ଡ ପ୍ରାବଧାନ ରହିଛି । ତଥାପି ନିଖୋଜ ଶିଶୁଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କମୁନାହିଁ । ସେମାନେ ଆପେଆପେ ନିଖୋଜ ହେଉଛନ୍ତି ନା ସେମାନଙ୍କୁ ଅପହରଣ କରାଯାଉଛି ତାହା ବିତର୍କର ବିଷୟ; ମାତ୍ର ନିଖୋଜ ଶିଶୁମାନେ ମିଳୁ ନ ଥିବା କଠୋର ସତ୍ୟ ।
